Орхон аймгийн гадаргын усны чанарын 2018 оны 9 сарын дүн

Гадаргын усны чанар

Орхон аймгийн Байгаль орчны шинжилгээний лаборатори нь гадаргын усны хяналт-шинжилгээний хөтөлбөрийн дагуу 2018 оны 9 дүгээр сарын  Хангал, Орхон,Чингэл  голуудын хяналт-шинжилгээний нийт 8 цэгээсусны сорьц авч,усны химийн найрлага, чанарын 20 гаруй үзүүлэлт, тухайлбал усан орчин(pH), усны булингар,усны цахилгаан дамжуулах чанарын (EC), жинлэгдэх бодис(Ж/б), ууссан хүчилтөрөгч(O₂), биохимийн хэрэгцээт хүчилтөрөгч(БХХ₅), перманганатын исэлдэх чанар(ПИЧ), хатуулаг, кальци(Ca), магни(Mg), натри болон калийн ион(Na+K), сульфат (SO₄), хлор(Cl), гидрокарбонат(HCO₃), эрдэсжилт, аммони(NH₄), нитритийн азот(NO₂), нитратын азот(NO₃), фосфор(P), фтор(F), төмөр(Fe)-ийг (цаашид дээрх үзүүлэлтүүдийг химийн нэр, томъёогоор тэмдэглэнэ) тодорхойллоо.

2018 оны 9 дүгээр сард хийсэн Орхон аймгийн гадаргын усны шинжилгээний дүнг усны чанарын гол үзүүлэлтүүдээр MNS4586-98усны чанарын стандарт дахь хүлцэх агууламж (цаашид ХА гэх)-тай харьцуулан харьцуулан1 дүгээр хүснэгтэд үзүүллээ.

1 дүгээр хүснэгт

Тайлбар: БХХ₅-биохимийн хэрэгцээт хүчилтөрөгч, ПИЧ-Перманганатын исэлдэх чанар, илр-илрээгүй, MNS4586-98 усны чанарын стандарт дахь хүлцэх агууламжаас давсанүзүүлэлтүүдийг тодруулав.

Хангал гол, Хангал голын Эрдэнэт дээд цэг буюу Үйлдвэрийн дээд гүүр хяналт-шинжилгээний цэгээс 1 удаа,  Эрдэнэт доод цэг буюу Вокзалын доод гүүр хяналт-шинжилгээний цэгээс 2 удааусны сорьц авч, усны химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Шинжилгээний дүнгээс үзэхэд голын усны эрдэсжилт 512,1-604,1мг/л-т хэлбэлзэж, Хангал-Эрдэнэт доод цэгийн аммоны азот (NH₄) ХА-аас 7 дахин, нитритийн азот(NO₂) 2-4 дахин, Эрдэс фосфор ХА-аас 2 дахин давж голын усны чанар эрс муудсан. Сорьц авах үед гол үертэй булингар ихтэй байсан. 

Орхон гол, Орхон голын Хангалдээд буюуцутгалаасдээш 0.5 км-т,Хангал доодбуюуцутгалаасдоош 0.5 км-тхяналт-шинжилгээний 2 цэгээс тус тус 1 усны сорьц авч химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Сорьц авах үед гол үертэй бохирдол ихтэй байлаа. Шинжилгээний дүнгээс үзэхэд голын усныаммонийн азот ХА-аас даваагүй, нитритийн азот ХА-аас 2 дахин давсан байна. Орхон голын усны эрдэсжилт Хангалдээд цэгийн орчим 171,8мг/л байсан бол Хангал голын цутгалын нөлөөгөөр жинлэгдсэн бодисын агууламж нэмэгдэж, Хангалдоод цэгийн орчим 326,9мг/л, мөн перманганатын исэлдэх чанар(ПИЧ)-ын агууламж ХА-с 2 дахин их  байна.

Чингэл-Эрдэнэт:  Чингэл  голын шинжилгээний дүнгээс харахад перманганатын исэлдэх чанар(ПИЧ)-ын агууламж ХА-с 2 дахин их  байна.Голын усны эрдэсжилт-553,2мг/л  байна. Бусад үзүүлэлт хэвийн байлаа.

Хаягдал бохир усны хяналт-шинжилгээ

           2018 оны 9 дүгээр сарын 05-нд, ОрхонаймгийнЭрдэнэтхотын УБҮ-ийн болон Жаргалантсумын хаягдал ус цэвэрлэх байгууламж /цаашид ЦБ гэх/-ийн орох, гарах цэгээс авсан хаягдал бохир усны 4 сорьцонд хийсэн. Эрдэнэтхотын төвцэвэрлэх байгууламж 91,2%-тай цэвэршүүлсэн хаягдал усаа Эрдэнэт үйлдвэрийн эргэлтийн усанд дахин ашиглаж байна. Жаргалантсумын хаягдал ус цэвэрлэх байгууламж 10.2% цэвэршүүлэлттэй байна.