Орхон аймгийн гадаргын усны тойм 4 сар

Орхон аймгийн гадаргын усны чанарын

2019 оны 4 дүгээр  сарын тойм

Гадаргын усны чанар

Орхон аймгийн Байгаль орчны шинжилгээний лаборатори нь гадаргын усны хяналт-шинжилгээний хөтөлбөрийн дагуу 2019 оны 4 дүгээр    сарын  Хангал, Орхон голуудын хяналт-шинжилгээний нийт 9 цэгээс усны сорьц авч,усны химийн найрлага, чанарын 20 гаруй үзүүлэлт, тухайлбал усан орчин(pH), усны булингар,усны цахилгаан дамжуулах чанарын (EC), жинлэгдэх бодис(Ж/б), ууссан хүчилтөрөгч(O₂), биохимийн хэрэгцээт хүчилтөрөгч(БХХ₅), перманганатын исэлдэх чанар(ПИЧ), хатуулаг, кальци(Ca), магни(Mg), натри болон калийн ион(Na+K), сульфат (SO₄), хлор(Cl), гидрокарбонат(HCO₃), эрдэсжилт, аммони(NH₄), нитритийн азот(NO₂), нитратын азот(NO₃), фосфор(P), фтор(F), төмөр(Fe)-ийг (цаашид дээрх үзүүлэлтүүдийг химийн нэр, томъёогоор тэмдэглэнэ) тодорхойллоо.

2019 оны 4 дүгээр  сард хийсэн Орхон аймгийн гадаргын усны шинжилгээний дүнг усны чанарын гол үзүүлэлтүүдээр MNS4586-98усны чанарын стандарт дахь хүлцэх агууламж (цаашид ХА гэх)-тай харьцуулан харьцуулан 1 дүгээр хүснэгтэд үзүүллээ.

1 дүгээр хүснэгт

Тайлбар: БХХ₅-биохимийн хэрэгцээт хүчилтөрөгч, ПИЧ-Перманганатын исэлдэх чанар, илр-илрээгүй, MNS4586-98 усны чанарын стандарт дахь хүлцэх агууламжаас давсанүзүүлэлтүүдийг тодруулав.

Хангал гол, Хангал голын Эрдэнэт дээд цэг буюу Үйлдвэрийн дээд гүүр, хяналт-шинжилгээний цэгээс нэг удаа  Эрдэнэт доод цэг буюу Вокзалын доод гүүр хяналт-шинжилгээний цэгээс 2 удаа, Хангал-Өртөө, Улаантолгой цэгээс тус тус  усны сорьц авч, усны химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Шинжилгээний дүнгээс үзэхэд голын усны эрдэсжилт 688,9-984,5мг/л-т хэлбэлзэж, Хангал-Эрдэнэт доод цэгийн аммоны азот (NH₄), нитритийн азот(NO₂) 3,0-20,0 дахин давсан Эрдэс фосфор бага зэраг давсан перманганатын исэлдэх чанар(ПИЧ)-ын агууламж 2,0-3,0 дахин ХА-с давсан байна.  Сорьц авах үед гол мөсөн бүрхүүлтэй   байсан. 

Орхон гол, Орхон голын Хангал дээд буюу цутгалаас дээш 0.5 км-т, Хангал доод буюу цутгалаас доош 0.5 км-т хяналт-шинжилгээний 2 цэгээс тус тус 1 усны сорьц авч химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Сорьц авах үед гол мөсөн бүрхүүлтэй байлаа. Шинжилгээний дүнгээс үзэхэд голын усны чанар сайжирсан байна. Орхон голын усны эрдэсжилт Хангал дээд цэгийн орчим 300.0 мг/л байсан бол Хангал голын цутгалын нөлөөгөөр жинлэгдсэн бодисын агууламж нэмэгдэж, Хангал доод цэгийн орчим 395.0мг/л, мөн перманганатын исэлдэх чанар(ПИЧ)-ын агууламж ХА-с бага зэрэг давсан байна.

Хаягдал бохир усны хяналт-шинжилгээ

           2019 оны 4 дугаар сарын 06-нд, Орхон аймгийн Эрдэнэт хотын Эрдэнэт үйлдвэрийн болон Жаргалант сумын хаягдал ус цэвэрлэх байгууламж /цаашид ЦБ гэх/-ийн орох, гарах цэгээс авсан хаягдал бохир усны 4 сорьцонд хийсэн. Эрдэнэт хотын  төв цэвэрлэх байгууламж 88,0%-тай цэвэршүүлсэн хаягдал усаа Хангал голруу хаяж байна. Жаргалант сумын хаягдал ус цэвэрлэх байгууламж 43,5% цэвэршүүлэлттэй байна.